55 PHẬT GIÁO VÀ HIỆN TRẠNG CỦA MÔI TRƯỜNG SINH THÁI

Thứ năm - 01/08/2019 06:22
PHẬT GIÁO VÀ HIỆN TRẠNG CỦA MÔI TRƯỜNG SINH THÁI

TT. Thích Minh Thành Ph.D *
 
PHẬT GIÁO VÀ HIỆN TRẠNG CỦA MÔI TRƯỜNG SINH THÁI

TT. Thích Minh Thành Ph.D *




Đại lễ Vesak của Liên Hiệp Quốc 2019 do Hội đồng Quốc tế về ngày Vesak (ICDV) và đã được tổ chức thành công ở tỉnh Hà Nam từ ngày 12 tháng 5 đến ngày 14 tháng 5, 2019. Sự thành công ở mức hoành tráng về biểu diện và phong phú về nội dung đã làm nức lòng triệu triệu người con Phật trong và ngoài nước, nâng cao ánh nhìn của bạn bè quốc tế đối với đất nước, con người và Phật giáo Việt Nam. Chủ đề chính của sự kiện là “Cách tiếp cận của Phật giáo đối vớ sự lãnh đạo toàn cầu và chia sẻ trách nhiệm cho những xã hội bền vững”. Chủ đề chính sẽ được triển khai cùng với năm chủ đề phụ như dưới đây:
  1. Lãnh đạo có chánh niệm cho một nền hòa bình bền vững1.
  2. Cách tiếp cận của Phật giáo đối với gia đình hòa thuận, săn sóc sức khỏe và xã hội bền vững.
  3. Cách tiếp cận của Phật giáo đối với nền giáo dục toàn cầu về đạo đức.
  4. Phật giáo và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
  5. Cách tiếp cận của Phật giáo đối với sự tiêu thụ có trách nhiệm và sự phát triển bền vững.
Như vậy hội nghị Vesak nói chung đều không đề cập đến vấn nạn môi sinh toàn cầu một cách trực tiếp mà chỉ gián tiếp qua chủ đề phụ


* UVTT HĐTS, Phó Trưởng Ban GDPTTƯ, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam.
  1. Thích Minh Thành, “Một cách tiếp cận Chánh niệm và Sự lãnh đạo có Chánh niệm”, Lãnh đạo chính niệm và hòa Bình, Thích Nhật Từ (chủ biên), NXB. Tôn giáo, Hà Nội 2019, trg. 4.
 

thứ 5 và cũng là chủ đề cuối cùng “Cách tiếp cận của Phật giáo đối với sự tiêu thụ có trách nhiệm và sự phát triển bền vững”. May thay! Cuộc Hội thảo Hoằng pháp hải ngoại do Ban Hoằng pháp Trung ương kết hợp với Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức vào ngày 31 tháng 7 đến 01 tháng 8 năm 2019 đã quyết định đưa tiêu đề “Phật giáo và môi trường sinh thái” lên bàn hội thảo. Người viết cho rằng đây là mối quan tâm mà Phật giáo cần đặt nặng hơn nữa, thể hiện tầm nhìn, lòng từ ái thương yêu và ý chí dấn thân cứu độ của người con Phật. Nội dung bài viết sẽ được triển khai qua bốn tiểu mục chính:
  1. Tấm lòng người con Phật; (2) Thực trạng hay tiếng khóc của môi trường hiện nay; (3) Tiếng nói và hành động của Phật giáo; (4) Bảo vệ môi trường là lương tri chung. Phần Dẫn nhập và phần Tạm kết được xem như tiểu mục phụ.
Trước khi đi vào tiểu mục đầu tiên người viết xin được ghi nhận rằng rất nhiều cảm hứng, ý tứ và đoạn văn của bài viết này có điểm xuất phát từ bài báo “Những Số Liệu Rùng Mình: Chúng Ta Đang Sống Hay Đang Hủy Hoại Cuộc Sống?” viết tắt là NSLRM do TS. Nguyễn Mạnh Hùng và Trần Phương Thảo thực hiện với sự chung tay của nhà thiết kế Mạnh Quân2.
    1. TẤM LÒNG CỦA NGƯỜI CON PHẬT ĐỐI VỚI SINH LOẠI QUA BÀI KINH TỪ BI3 VÀ NHỮNG GIỚI ĐIỀU TRONG KINH LUẬT (NAM TRUYỀN VÀ BẮC TRUYỀN).
Kinh Từ Bi phiên bản Làng Mai dài 354 từ trong đó cái lõi dài độ 150 chữ như dưới đây:
“...Nguyện cho mọi người và mọi loài được sống trong an toàn và hạnh phúc, tâm tư hiền hậu và thảnh thơi.
Nguyện cho tất cả các loài sinh vật trên trái đất đều được sống an lành, những loài yếu, những loài mạnh, những loài cao, những loài thấp, những loài lớn,những loài nhỏ, những loài ta có thể nhìn thấy, những loài ta không thể nhìn thấy, những loài ở gần, những loài ở xa, những loài đã sinh và những loài sắp sinh.

  1. http://soha.vn/nhung-so-lieu-rung-minh-chung-ta-dang-song-hay-dang-huy- hoai-cuoc-song-p2-20190528143436067.htm
  2. Thích Nhất Hạnh, “Kinh Thương Yêu”, Nhật Tụng Thiền Môn, Lá Bối, California 2000, trg. 23.
 

Nguyện cho đừng loài nào sát hại loài nào, đừng ai coi nhẹ tính mạng của ai, đừng ai vì giận hờn hoặc ác tâm mà mong cho ai bị đau khổ và khốn đốn.
Như một bà mẹ đang đem thân mạng mình che chở cho đứa con duy nhất, chúng ta hãy đem lòng từ bi mà đối xử với tất cả mọi loài.(C)”
Có thể nói chỉ có tinh hoa siêu tuyệt của loài người mới có thể thiết kế được ý tứ tuyệt vời “...chúng ta hãy đem lòng từ bi mà đối xử với tất cả mọi loài.” Các chủng loại sinh vật hữu tình khác – hữu hình, vô hình hay siêu hình – ngoài loài người đều không thể hiện được tinh hoa thuần khiết, thuần hậu và thanh lương đến mức ấy. Nói cách khác, ý tứ tuyệt vời đó hàm chứa tinh hoa riêng có của chủng loại người, người viết chưa tìm được từ vựng xứng đáng nên tạm đặt tên là ‘tinh hoa loài người’. Ý tứ trên và sự triển khai ý tứ trên, tức là triển khai tinh hoa loài người trong thế giới nhà Phật đã và đang đạt đến mức độ thực tâm và thực chất đáng kể. Nhìn thoáng qua một hệ thống ‘thiếu vắng tinh hoa loài người’ (TVTHLN), không khó để người viết nhận ra sự thịnh nộ và những hành động xuất phát từ sự thịnh nộ của một đấng siêu hình:
For rain he gave them hail, with flashing fi es throughout their land.
He struck down their vines and their fig trees and shattered the trees throughout their borders.
(Phụ lục 2)
Luật tạng Bắc truyền cung cấp một liều thuốc giải cho những hành động TVTHLN xuất phát từ thịnh nộ gây ô nhiễm nguồn nước và tàn phá cỏ cây hoa màu: “Chẳng được đại tiểu tiện và hỉ khạc trong nước sạch4”. Đối với cỏ cây Luật tạng bảo rằng: “...vô cớ mà chặt cỏ cây tươi, phạm Đột Kiết La.5” Nếu có phản biện từ bên ngoài đạo Phật, người viết xin được nói thêm rằng trong Pháp-luật của nhà Phật thì ‘Ta thịnh nộ’ hay ‘vì chúng cưỡng lại lời Ta’ không phải là một cái cớ hợp pháp để xuống tay gây hại cho nguồn nước, giết hại loài vật và tàn phá cây cối. Tình yêu thương trong nhà Phật đã thể hiện cao nhất tinh hoa loài người. Sống trong tình yêu thương ấy, nước non và cây cối

  1. Luật tứ phần giới bổn Như Thích, Thích Hành Trụ (dịch), Nxb. Thành phố Hồ Chí Minh 1999, trg. 693.
5. Sđd. tr. 421.
 

được tôn trọng một cách đúng mức, thậm chí có vẽ hơn cả đúng mức nếu không nói là tôn trọng quá đáng. Cây cối có ‘quá đáng yêu!’ hay không, ‘cây tùng trước ngõ đang đong đưa trước làn gió ban mai có làm say lòng người hay không’, người viết không bàn tới ở đây, người viết chỉ nói rằng trong thế giới nhà Phật cây cối có mối liên quan đến thế giới thần thánh: “Có vị thần nương ở trong cội cây, có vị thần nương ở trong nhánh cây, có vị thần nương ở trong da cây, có vị thần nương ở vỏ cây nứt, có vị thần nương ở trong bông búp, có vị thần nương ở trong lá cây, có vị thần nương ở trong hoa, có vị thần nương ở trong trái cây, tất cả cây cỏ, đều có vị thần nương ở ăn chất thơm ấy”... Đối với 5 thứ này còn tươi, như tươi, tưởng là tươi, tự chặt, tự sao, tự nấu và dạy người khác làm, đều phạm tội Đọa6. Ghé thăm thế giới Luật tạng Nam truyền, người viết đọc được: “Tỳ-khưu phá hoại cây cỏ sanh, mọc trên đất hoặc trong 1 nơi nào, cho đứt lìa, gãy, tét, phạm Ưng đối trị.” Điều học này Đức Phật cấm chế tại tháp Aggalava gần thành Aggāvi, do Tỳ-khưu đốn cây làm các công việc7.
Được soi sáng bởi tuệ giác nhà Phật, nền văn hóa Việt Nam, cổ đại và trung đại, thấm đẫm tinh hoa loài người. Được hun đúc trong nền văn hóa như vậy, những nhà vua đã thể hiện đúng mức tấm lòng từ ái thương yêu. Tác giả Nguyễn Thanh Mẫn đã viết trong Tinh thần nhập thế Của Phật giáo Việt Nam: “Các vua nhà Lý đều là những người sùng bái Phật giáo nói chung, Thiền tông nói riêng, đã lấy đức từ bi, lòng quảng đại làm phương châm trị quốc an dân. Bất cứ ở địa hạt nào, lãnh vực nào, vẫn lấy cuộc sống thái bình an lạc của người dân làm chính. Cho đến sự sống của chim muông, động vật, thảo mộc cây cối đều được các vua tôn trọng triệt để.8”
Đỉnh cao là tinh thần Hoa Nghiêm hay tinh thần Kim Cương theo cách nói của Thiền sư Thích Nhất Hạnh: “...nếu con người chỉ thấy mình thuần túy là người thôi thì thật là nghèo nàn, mình chưa thấy rõ được thực chất của mình. Tổ tiên của chúng ta không phải chỉ là con người, tổ tiên của chúng ta còn là cây cỏ và cầm thú, và ngay cả đất đá nữa9.” hay “Tính chất của tình thương trong đạo Bụt là bất nhị,


6. Sđd. tr. 420.
  1. Hộ Tông, Luật xuất gia tóm tắt, Thành hội Phật giáo Tp.HCM, Tp.HCM 1993, tr. 139-40.
  2. Nguyễn Thanh Mẫn, Tinh thần nhập thế của Phật giáo Việt Nam trên hành trình Văn học Trung đại, Nxb. Thuận Hóa, Huế, 2018, tr. 75.
  3. Thích Nhất Hạnh, Hướng đi của Đạo Bụt cho hòa bình và môi sinh, Nxb. Phương
 

vì trong tình thương ấy người thương và người được thương không còn là hai. Sông, biển, rừng, núi, đất, đá v.v… đều là cơ thể của mình. Bảo vệ sinh môi do đó là bảo vệ chính mình.10”
    1. THỰC TRẠNG MÔI TRƯỜNG HIỆN NAY (VIỆT NAM VÀ THẾ GIỚI) CÀNG LÚC CÀNG ĐE DỌA SỰ BÌNH AN VUI SỐNG CỦA MUÔN LOÀI:
  2. Hiện trạng tổng quát – tàn phá và cạn kiệt: Ngày nay thông tin về môi trường càng lúc càng được loan báo rộng rãi. Không cần phải là một nhà khoa học, chỉ cần là một người bình thường cũng có thể tiếp cận những thông tin liên quan đến môi trường và sự tác động ác liệt của con người lên môi trường và các sinh thể khác. Bốn tỷ năm về trước, sự sống đã xuất hiện; loài người chỉ mới bắt đầu khoảng 200 ngàn năm. Thế mà loài người đã đảo lộn sự cân bằng của trái đất, hủy hoại nhiều mảng của sự sống, gây tuyệt chủng cho hơn 100 sinh loại mỗi ngày (NSLRM). Kết quả nhãn tiền và tương lai gần là cạn kiệt nguồn sống, trước nhất là nguồn nước. Chẳng mấy chốc, chúng ta sẽ phải uống cả nước thải. Thực tế hiện nay nhiều người ở một số quốc gia đang phải uống nước thải tái chế. (NSLRM).
  3. Tiếng khóc từ đại dương: Chỉ cần chịu mở mắt nhìn xa một chút, chúng ta sẽ thấy các sinh thể đang hàng ngày bị giết, chịu lắng tai nghe xa một chút chúng ta sẽ nghe được những tiếng khóc từ đại dương. Tại Canada, hàng trăm ngàn con hải cẩu con bị đâm cho đến chết ngay trên băng trong khi trái tim nhỏ bé của chúng vẫn đang đập. Có những sợi dây thép dài hàng trăm ngàn mét với 10 tỷ lưỡi thép đã giết chết các loài cá heo, chim hải âu và rùa biển. Các loài cá heo và cá voi thì bị đâm cho đến chết ở các vùng nước nông của Nhật Bản và Đan Mạch. Nước ở những vùng vịnh này chỉ toàn màu đỏ của máu... Con người không dừng ở đó, 90% các loài cá nhỏ trong đại dương được đánh bắt và dùng để nuôi gia súc. Ngày nay, những con bò ăn cỏ lại là loài ăn thịt động vật biển lớn nhất thế giới. Bò được ăn nhiều cá hơn cả các loài khác như cá voi, cá mập, cá heo, hải cẩu. Và rồi đại dương đang chết dần. Đến năm 2048, nghề đánh bắt cá sẽ không còn tồn tại. (NSLRM)


Đông, Tp.HCM 2010, tr. 14.
  1. Thích Nhất Hạnh, Kinh Kim Cương gươm báu cắt đứt phiền não, bản điện tử, tr. 64/72
 
 
  1. Tiếng khóc từ rừng xanh: Chỉ cần chịu lắng tai nghe xa một chút chúng ta sẽ nghe được những tiếng khóc từ rừng xanh. Ở Nam Phi, có 5.000 con sư tử thuần hóa bị gây mê và bị giết bởi súng, giáo hoặc bị thương bởi chó săn. Người ta gọi đó là một môn thể thao!... Ở Trung Quốc, có 7.000 con gấu to lớn, bị giam cầm trong những chiếc lồng giống như quan tài và thường xuyên bị rút mật trong suốt 26 năm, chỉ để phục vụ cho việc ngâm rượu và làm thuốc, để rồi chính những con gấu này bị phát điên và phải giết chết con của mình để gấu con không phải chịu đựng những đau đớn dai dẳng mà chính mẹ của nó phải trải qua (NSLRM).
  2. Tiếng khóc từ những thân thể không lành lặn: Chúng ta hãy lắng nghe tiếng khóc từ những thân thể không lành lặn. Hàng triệu con cá mập bị lấy mất vây khi đang bơi ở biển, chúng bị tấn công, bị cắt hết vây rồi bị ném xuống biển, đau đớn mà chết, chỉ vì vây cá mập có thể phục vụ cho món súp đắt nhất hành tinh của con người. Những chú bê sữa bị giết bằng cách bị con người giẫm đạp trên lồng ngực và làm gẫy xương sườn của chúng. Có hàng tỷ chú gà con bị nhào trộn mỗi ngày trong chiếc máy xay cơ khí, đơn giản chỉ vì chúng không phải là gà mái. Và luật pháp của con người đang cho phép điều đó. (NSLRM).
(E) Tiếng khóc từ tương lai của con cháu loài người: Giờ đây, chúng ta hãy đủ can đảm nghe trước tiếng khóc vọng lại từ tương lai. Dưới đây là những tiếng khóc của năm 2050, cách chúng ta chỉ hơn một thế hệ.
  • Trong tương lai gần con người phải sống trong tình trạng ô nhiễm môi sinh tổng thể và phải chứng kiến các bệnh truyền nhiễm tràn lan. Năm 2050 số lượng người tử vong vì môi sinh tàn tạ sẽ chạm mốc 6 triệu, mặc dù năm 2012 chỉ có 3,7 triệu.
  • Hiện tại đang có 1,1 tỷ người tức là 1/6 dân số trên thế giới không có nước sạch để dùng. Theo viện quản lý nước quốc tế, đến năm 2050 con số này sẽ lên đến 2 tỷ người.
  • Năm 2050 vô số loài cá tuyệt chủng với sức bắt là 87% số lượng cá hiện nay. Dân số thế giới gia tăng, lương thực thế giới giảm xuống, loài người sẽ giảm sút gần 4.440.000 tấn lương thực. Số lượng người chết đói sẽ gia tăng.
 
 
    • Mỗi ngày có 32.300 héc-ta rừng bị xóa trắng khỏi bề mặt địa cầu và 32.000 héc-ta khác đang trong quá trình suy thoái nhanh chóng. Chất Carbon thải ra dày hơn và diễn tiến cực đoan của bầu khí quyển sẽ khủng khiếp hơn.
    • Cơn ác mộng “vi khuẩn kháng thuốc” hiện nay đang giết chết 700 ngàn người mỗi năm, năm 2050 con số sẽ lên đến 10 triệu người.
    • Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết năm 2050 4,6 tỷ người sẽ có nguy cơ mắc bệnh sốt xuất huyết và bệnh tả. Với hệ miễn dịch giảm do khí hậu thay đổi thất thường, rất có thể, con số thực sẽ không dừng ở đây.
    • Biến đổi khí hậu khiến cho mực nước biển và nền nhiệt tăng cao, trái đất nóng lên, hơi nước bốc nhiều hơn và những cơn bão sẽ trở nên dữ dội, đạt đến mức 300% so với hiện nay.
Người viết xin lặp lại rằng chúng ta, con người, mỗi tuần tra tấn và giết chết 3 tỷ sinh linh. Vâng, là con số 3 tỷ trong một tuần! Mỗi năm con người tiêu diệt khoảng 10.000 giống loài. Và nếu chúng ta ghi âm được lịch sử những âm thanh của những con vật yếu thế thì tiếng la hét của chúng sẽ nhấn chìm cả âm thanh và sự phẫn nộ của vụ nổ Big Bang, chúng ta sẽ không thể hình dung được sức lớn của những âm thanh đó. Không cần đến mức lắng nghe để hiểu đâu, chỉ cần đừng dùng mũ nỉ che tai thôi thì những âm thanh đó đã quá đủ và sẽ dội vào đánh động tấm lòng thương cảm của những người con Phật dành cho cuộc vận hành của vạn loại sinh linh trong kiếp hoại. Những tổn thương cá nhân nhỏ nhặt đời thường tuy có xốn xang nhưng có thấm gì so với những tổn thương vĩ mô của tổng thể sự sống11 (NSLRM).
    1. TIẾNG NÓI VÀ HÀNH ĐỘNG CỦA PHẬT GIÁO:
Tiếng nói đầu tiên của Phật giáo, theo người viết, là nói “KHÔNG” với sự im lặng cầu an. Nhà triết học Edmund Burke đã viết: “Muốn cho những điều ác tiếp tục diễn ra, chỉ cần những người tốt không làm gì cả.” Không làm gì không phải là một lựa chọn!”... Rời khỏi cảnh giới của sự im lặng cầu an, người con Phật với ánh sáng trí tuệ, trái tim thuần khiết và bàn tay sạch sẽ, hãy sống và hành động! Sự can đảm chính là chìa khóa. Giáo dục là chìa khóa. Trí tuệ là chìa khóa. Chúng

  1. Trí  Thức  Trẻ.  https://www.moitruong.com.vn/moi-truong-sos/canh-bao- moi-truong/canh-bao-ve-moi-truong-trong-tuong-lai-16206.htm].
 

ta không thể làm sống lại lịch sử nhưng chúng ta có thể tạo nên lịch sử... Hành tinh này là ngôi nhà chung của chúng ta – Mẹ Trái Đất. Hiện nay, chúng ta đang khai thác Mẹ Trái Đất như thể mọi thứ sẽ tồn tại mãi mãi, tài nguyên thiên nhiên là vô tận và luôn có nơi tiêu thụ và xử lý rác thải của chúng ta. Bảo vệ thiên nhiên chính là bảo vệ ngôi nhà, bảo vệ cha mẹ và dòng tộc của chúng ta. (NSLRM)
Hãy bắt đầu với những việc nhỏ nhất, rồi đến những việc trung hạn, cuối cùng là những việc xuyên biên giới. Chuyện nhỏ nhất là chuyện gần gũi mà chúng ta có thể làm hàng ngày. Cụ thể, hãy hạn chế xả rác như giấy, chai nhựa, quần áo cũ, thức ăn thừa, các loại phế liệu sắt thép và những loại rác thải khác. Chúng ta phải ngừng việc xả chất thải chưa xử lý ra ngoài môi trường... Nhỏ hơn nữa là chuyện tắt đèn trước khi rời khỏi phòng, tiết kiệm điện hay nhiên liệu xăng dầu, không ăn uống hay dùng đồ một cách lãng phí... Ngày nay chúng ta không chỉ quan tâm tới việc vứt rác cho đúng chỗ quy định, phân loại rác cho đúng nơi mà còn là phải giảm thiểu tối đa rác thải. Mỗi chúng ta, hãy nghĩ về môi trường trước khi tiêu thụ! (NSLRM)
Kế tiếp quan tâm đến cây cối có thể xem là việc trung hạn. Đức Phật Thích Ca Mâu Ni được sinh ra dưới gốc cây, Ngài giác ngộ dưới gốc cây và nhập Niết bàn dưới gốc cây. Các vị bổn tôn trí tuệ của những cảnh giới phi thế gian cũng như các vị thần địa phương, rồng, quỷ thần đa phần đều ngụ ở trên cây. Trong Luật tạng của thánh Pháp cũng dạy các vị Tỳ kheo cách nuôi dưỡng cây cối. Điều này giúp chúng ta hiểu rằng cây cối tự nhiên cực kỳ quan trọng, trồng và chăm sóc cây là những việc làm công đức. Các quốc gia cần phải quan tâm đến việc tăng cường trồng các loại cây và hoa khác nhau xung quanh ở mọi nơi, trường học, văn phòng, bệnh viện, nhà máy, khách sạn, nhà ở, đường phố và tu viện. Chúng ta cũng nên giáo dục trẻ ngay từ nhỏ về cách bảo vệ cây cối. (NSLRM)
Thời đại toàn cầu hóa tạo điều kiện cho những việc xuyên biên giới. Chúng ta hãy chung tay hành động không biên giới, vượt qua biên giới của các quốc gia, biên giới về chính trị, biên giới về chủng tộc, biên giới về tôn giáo và cả biên giới về giống loài... Bất cứ sinh vật nào có nhận thức thì đều sẽ có những cảm giác như đau đớn, sợ hãi và vui sướng. Hòa bình có nghĩa là sự hòa hợp giữa con người với con người, giữa con người và động vật, giữa chúng sinh và môi trường (NSLRM).
 

Trở về với công việc trước mắt, trong hoạt động và trong đời sống cá nhân, ý thức và tấm lòng dành cho môi sinh và cho thế hệ con cháu có thể biến thành hàng loạt những hành động lành mạnh cụ thể được Thiền sư Nhất Hạnh gợi ý khá nhiều12, người viết xin chủ quan chọn ra 14 điều có thể thực hiện được như sau:
  1. Kết hợp cùng đi xe với nhiều người khác hoặc sử dụng phương tiện giao thông công cộng.
  2. Dùng cầu thang, không dùng thang máy.
  3. Mua thực phẩm trồng tại địa phương để yểm trợ người nông dân, hạn chế mua những thức ăn vận chuyển từ xa.
  4. Trồng hoa màu tại nhà.
  5. Không sử dụng thuốc trừ sâu và diệt cỏ.
  6. Tham gia những nhóm yểm trợ ngành canh nông gần nhà.
  7. Chỉ dùng thức ăn chay tịnh.
  8. Sử dụng túi vải hoặc những túi xách có thể dùng lại được để đi chợ.
  9. Chuyển hóa thành phân bón những thức ăn dư thừa của nhà bếp.
  10. Trồng những cây quen thuộc của địa phương, và ít cần tưới nước.
  11. Tìm cách tái sử dụng nước thải sau khi đã lọc sạch
  12. Xây hồ chứa và dự trữ nước mưa.
  13. Nhặt rác trên đường đi.
  14. Yểm trợ những tổ chức bảo vệ môi sinh trong địa phương. Đối với tuổi trẻ đang có nhiều thứ kể cả phương tiện tài chánh,
nếu có cơ hội và được phép cho một lời khuyên hướng tấm lòng đến
với tuổi trẻ thiếu phương tiện, thậm chí có hoàn cảnh không đáng mong muốn, người viết xin mượn ý tứ từ NSLRM mà nói rằng ngày nay người ta thay nhau check-in ở những nơi đẹp đẽ, đi du lịch hay công tác nước ngoài, khoe cảnh giàu sang, khoe có nhiều mối quan hệ rộng và muốn chứng tỏ có nhiều trải nghiệm sống… nhưng thiết

  1. Thích Nhất Hạnh, Hướng đi của Đạo Bụt cho hòa bình và môi sinh, Nxb. Phương Đông, Tp.HCM 2010, trg. 172 - 178.
 

nghĩ chúng ta nên tìm đến những nơi mà ở đó có thể làm được điều có ý nghĩa cho những đứa trẻ đang phải chịu cảnh đói ăn. Tại sao đói? Sự thật đắng lòng, tại vì các nước nghèo đang phải bán ngũ cốc của họ cho phương Tây trong khi bọn trẻ ở những quốc gia nghèo này lại phải chịu đói trong vòng tay của cha mẹ chúng. Ngược lại, phương Tây sử dụng những loại ngũ cốc này để nuôi gia súc. Không chỉ đói ăn, mà chúng là những đứa trẻ đang phải lớn lên trong những vùng chiến sự. Sự thật nhói lòng, tại Châu Phi, những cậu bé 12 tuổi đã biết cầm súng đi chiến đấu, trên tay là khẩu AK47 và giết chính những người hàng xóm của mình. Hãy check-in nơi mà chúng ta có thể làm vơi bớt những nỗi khổ niềm đau của đồng loại, đồng trang lứa; nơi có thể giải cứu những con vật đang phải chịu hành hạ; nơi có thể góp phần vào hoạt động giáo dục cộng đồng về một hành tinh xanh không rác. (NSLRM)
    1. BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG LÀ LƯƠNG TRI CHUNG CỦA NHỮNG NGƯỜI THUỘC NHỮNG TÔN GIÁO KHÁC NHAU, NỀN VĂN HÓA KHÁC NHAU, GIAI TẦNG KINH TẾ KHÁC NHAU, HỢP TÁC VỚI NHAU VÀ XÂY DỰNG SỰ HÒA HỢP TRONG XÃ HỘI.
Epicurus, nhà triết học Hy Lạp, đã viết: “Nếu bạn muốn tăng chỉ số hạnh phúc của con người, đừng nhằm vào mục đích tăng tài sản. Đơn giản chỉ cần giảm ham muốn của con người” (NSLRM). Thánh điển Ấn giáo (Hindu) đã chép lại trường hợp mặt đất được tôn kính cụ thể như trường hợp một vũ công xướng lên lời lễ thoại Namaskaram đối với mặt đất trước khi nhảy múa, cầu xin mặt đất tha thứ cho cô ta vì cô ta phải giẫm đạp lên mặt đất. Chúng ta có thể xem điều này như là một chứng cứ về ý thức bảo vệ môi trường tiềm ẩn trong tâm hồn Hindu. Arthashastra, một tác phẩm Ấn giáo khác, không chỉ quan tâm đến hậu quả của việc canh tác và khuyên người ta đừng vì những đô thị mà khai thác quá đáng núi rừng, Arthashastra còn tỏ ra quan tâm đến môi trường và sự cần thiết của việc bảo vệ môi sinh13.
Đoạn thơ sáng tạo trong chương đầu Sáng thế ký nói về sự tốt đẹp trong công trình sáng tạo của Th     g đế: “Rồi Th     g đế nhìn

  1. Peggy Morgan và Clive Lawton, Đạo đức đa tôn giáo tập 1, Thích Minh Thành chuyển ngữ, NXB. Phương Đông, TpHCM 2013, trg. 176.
 

lại tất cả những gì mà Ngài làm ra, và tất cả thật là tốt đẹp” (Gen. 1: 31). Đoạn thơ cũng nói lên vai trò đặc biệt của con người trong việc sáng tạo: Th g đế ban phước lành cho chúng rồi nói, “Hãy thành tựu và gia tăng, phủ đầy địa cầu rồi chế ngự nó, cai trị loài cá ở đại dương, loài chim ở trên trời và mọi sinh vật trên bề mặt địa cầu” (Gen. 1:28)14.
Hồi giáo tin rằng trách nhiệm và bổn phận mà Thượng đế tin cẩn giao phó làm cho người Hồi giáo sống một cách hòa hợp với phần còn lại của công trình sáng tạo. Mặc dầu thế giới này được Thượng đế sáng tạo cho con người dùng, nhưng việc sử dụng thiên nhiên phải được thực hiện một cách có trách nhiệm. Hồi giáo giao phó điều này cho cộng đồng Ummah thực hiện qua những cơ cấu được thiết lập đúng phép của nó để Ummah điều hành việc sử dụng thiên nhiên với mục đích hoàn tất sự tin cẩn của Thượng đế15.
Người viết không có ý cho rằng ba tôn giáo trên đại diện cho tất của những truyền thống tôn giáo trên thế giới nhưng vì phạm vi giới hạn của một bài viết, người viết tạm chấp nhận việc thiếu sót vì đã gát lại quan điểm của những tôn giáo lớn khác về vấn đề môi sinh.
Tập san DAEDALUS của Hoa Kỳ phát hành vào mùa Thu 2001 đã đăng bài khảo luận “Giới thiệu liên minh khởi phát cho những tôn giáo và môi trường” (Phụ lục 1). Mary Evelyn Tucker and John
A. Grim là đồng tác giả. Bài khảo luận cung cấp cho chúng ta rất nhiều thông tin về những nỗ lực chung nhằm cứu vãn môi sinh toàn cầu, cho chúng ta thấy rằng những nhà lãnh đạo và nhân sĩ tôn giáo càng lúc càng lên tiếng nhiều hơn cho việc bảo vệ môi sinh. Đức Đạt-lai Lạt-ma đã nói rất nhiều lần về sự quan trọng của việc bảo vệ môi sinh và đề xuất rằng Tây Tạng nên được chỉ định là khu vực sinh thái đặc biệt ổn định. Giáo sĩ Rabbi Ishmar Schorsch thuộc Hội Thánh Seminary Thần học Do Thái ở New York cũng thường xuyên nói về tình trạng nghiêm trọng của môi sinh. Giáo chủ Bartholomew của Chính thống giáo Hy Lạp đã tài trợ cho khá nhiều những cuộc hội thảo về sự hủy diệt môi sinh ở Biển Đen và dọc theo dòng sông Danube, Ngài gọi xem chúng là những tiêu

  1. Peggy Morgan và Clive Lawton. Sđd, tr. 282.
  2. Peggy Morgan và Clive Lawton. Sđd, tr. 375.
 

biểu của “tội ác môi sinh”. Từ ánh nhìn Hồi giáo, suốt chiều dài ba thập kỷ, đức ngài Seyyed Hossein Nasr đã viết rất nhiều và nói rất nhiều về tính chất thiêng liêng của môi sinh. Trong thế giới Thiên Chúa giáo song hành với những nỗ lực của cộng đồng Tin Lành, giáo hội Ky-tô giáo trong thập niên vừa qua cũng đã phát hành nhiều những lá thư huấn vụ quan trọng. Giáo Hoàng John Paul II đã viết một thông điệp cho ngày Thế giới hòa bình vào ngày 01 tháng Giêng năm 1990, với tựa đề là “Khủng hoảng môi sinh: Một trách nhiệm chung.” Gần đây, Ngài đã nói về việc cần phải chuyển hóa môi sinh, tức là sự chuyển hướng sâu sắc về phía những nhu cầu của cộng đồng sống lớn hơn. Vào tháng 8 năm 2000, một cuộc họp mặt tầm vóc lịch sử gồm hơn 1000 (một ngàn) lãnh đạo tôn giáo ở Liên Hiệp Quốc cho một Hội nghị thượng đỉnh thiên niên kỷ của những nhà lãnh đạo Tôn giáo và Tâm linh, trong đó môi sinh là một đề tài thảo luận chủ yếu. Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc, Kofi Annan trong dịp này đã vận động một nền đạo đức mới cho việc quản lý toàn cầu, thừa nhận tình trạng cấp thiết do những xu hướng thiếu bền vững đang hiện hành16.

TẠM KẾT

Tịnh độ Tây phương là Y báo của Chánh báo, là sự thành Phật và những lời nguyện của Đức A Di Đà. Y báo và Chánh báo là một. Tâm và cảnh là một. Hoàn cảnh, môi trường sống của chúng ta như thế nào thì tâm thức chúng ta cũng như vậy. Môi trường nhếch nhác, hư hoại, thoái hóa thì tâm thức của chúng ta cũng nhếch nhác, hư hoại, thoái hóa. Và tâm thức tốt đẹp thì môi trường phải tốt đẹp. Cho nên cứu lấy môi trường, cứu lấy Trái Đất cũng là cứu lấy tâm thức của chúng ta.
Nguyện cho những khu rừng được vun trồng và tăng trưởng ở khắp mọi nơi!
Nguyện cho các đại dương được sạch trong và các giống loài được sinh trưởng trù phú!
Nguyện cho các chúng sinh được tự do và được sống đời hạnh phúc! (NSLRM)


16.https://www.amacad.org/publication/introduction-emerging-alliance-world- religions-and-ecology#toNote21
 

Nguồn:
1. Hộ Tông, Luật xuất gia tóm tắt, Thành hội Phật giáo Tp.HCM, Tp.HCM, 1993, tr. 139-40.
2. Luật tứ phần giới bổn Như Thích, Thích Hành Trụ (dịch), NXB. TPHCM, 1999, tr. 693.
  1. Nguyễn Mạnh Hùng và Trần Phương Thảo. Thiết kế: Mạnh Quân, “Những số liệu rùng mình: Chúng ta đang sống hay đang hủy hoại cuộc sống?” (online)
  2. Nguyễn Thanh Mẫn, Tinh thần Nhập thế của Phật giáo Việt Nam trên hành trình Văn học Trung đại, Nxb. Thuận Hóa, Huế 2018, tr. 75.
  3. Peggy Morgan và Clive Lawton, Đạo đức đa tôn giáo tập 1, Thích Minh Thành (chuyển ngữ), Nxb. Phương Đông, Tp.HCM 2013, tr. 176.
  4. Thích Minh Thành, “Một cách tiếp cận chánh niệm và sự lãnh đạo có chánh niệm”, Lãnh đạo chính niệm và hòa bình, Thích Nhật Từ (chủ biên), Nxb. Tôn giáo, Hà Nội, 2019, tr. 4.
  5. Thích Nhất Hạnh, “Kinh Thương Yêu”, Nhật Tụng Thiền Môn, Lá Bối, California, 2000, tr. 23.
  6. Thích Nhất Hạnh, Hướng đi của Đạo Bụt cho hòa bình và môi sinh,
Nxb. Phương Đông, Tp.HCM, 2010, tr. 14.
  1. Thích Nhất Hạnh, Hướng đi của đạo bụt cho hòa bình và môi sinh, Nxb. Phương Đông, Tp.HCM 2010, tr. 172 - 8.
  2. Thích Nhất Hạnh, Kinh Kim Cương gươm báu cắt đứt phiền não, bản điện tử, tr. 64/72
  3. Trí Thức Trẻ. https://www.moitruong.com.vn/moi-truong-sos/canh- bao-moi-truong/canh-bao-ve-moi-truong-trong-tuong-lai-16206.htm.
  4. http://soha.vn/nhung-so-lieu-rung-minh-chung-ta-dang-song-hay- dang-huy-hoai-cuoc-song-p2-20190528143436067.htm
  5. https://www.amacad.org/publication/introduction-emerging- alliance-world-religions-and-ecology#toNote21
  6. Phụ lục 1:
Religiousleadersandlaypersonsareincreasinglyspeakingoutforprotection of the environment. The Dalai Lama has made numerous statements on the importance of environmental protection and has proposed that Tibet should be designated a zone of special ecological integrity. Rabbi Ishmar Schorsch of the Jewish Theological Seminary in New York has frequently spoken on the critical state of the environment. The Greek Orthodox Patriarch Bartholomew has sponsored several seminars to highlight environmental destruction in the Black Sea and along the Danube River, calling such examples of negligence “ecological


sin.” From the Islamic perspective, Seyyed Hossein Nasr has written and spoken widely on the sacred nature of the environment for more than three decades. In the Christian world, along with the efforts of the Protestant community, the Catholic Church has issued several important pastoral letters over the last decade. Pope John Paul II wrote a message for the World Day of Peace, on January 1, 1990, entitled “The Ecological Crisis: A Common Responsibility.” More recently, John Paul II has spoken of the need for ecological conversion, namely, a deep turning to the needs of the larger community of life. In August of 2000, at a historic gathering of more than one thousand religious leaders at the UN for the Millennium World Peace Summit of Religious and Spiritual Leaders, the environment was a major topic of discussion. The UN secretary-general, Kofi Annan, called for a new ethic of global stewardship, recognizing the urgent situation posed by current unsustainable trends.
Phụ lục 2:
* Bản tiếng Anh:
He sent the darkness; it grew dark,*but they rebelled against his words. He turned their waters into blood and killed their fish.
Their land swarmed with frogs, even in the chambers of their kings.
He spoke, and there came swarms of flies; gnats, throughout all their borders.
For rain he gave them hail, with flashing fi es throughout their land.
He struck down their vines and their fig trees and shattered the trees throughout their borders.
(The New American Bible, Catholic Bible Publishers, Kansas 1992, p. 608a-b.)
* Bản Việt dịch:
Chúa bủa màn đen, khắp nơi đen tối, mà chúng vẫn cưỡng lại lời Người. Chúa làm cho nước biến thành máu đỏ, giết sạch loài tôm cá.
Khắp vùng, ếch nhái bỗng tràn lan, nhảy cả vào cung cấm.
Chúa vừa phán, ruồi muỗi từng đàn ào tới khắp nơi trên lãnh thổ.
Thay mưa mùa, Chúa đổ toàn mưa đá, phóng lửa hồng thiêu hủy đất đai. Người tàn phá đồi nho nương vả, quật đổ cây cối trong khắp cả vùng.
(Lời Chúa cho mọi người, Nxb. Tôn giáo, Hà Nội, 2014, tr. 943.)
File đính kèm
Tập tin : Nhấn vào để tải file.

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

Loại văn bản
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây