- hoi nghi
49. NÂNG CAO PHẨM HẠNH TĂNG NI SINH TRONG CÁC TRƯỜNG PHẬT HỌC
NÂNG CAO PHẨM HẠNH TĂNG NI SINH TRONG CÁC TRƯỜNG PHẬT HỌC
HT. Thích Chơn Không
- KHÁI NIỆM MÔI TRƯỜNG
Môi trường là gì? Môi trường là tất cả những gì xung quanh chúng ta, nó rất thân thiện, nhưng cũng rất khắc nghiệt với chúng ta. Môi trường, có rất nhiều lĩnh vực, nhưng không ngoài 3 loại môi trường chính sau đây:
Môi trường tự nhiên, bao gồm: không khí, ánh sáng, thời tiết, đất đai, sông ngòi, động vật, thực vật, khoáng vật…
Môi trường nhân tạo là những công trình lớn nhỏ do con người làm ra, như: nhà cửa, đường phố, xe cộ, cơ khí, điện tử, xí nghiệp, sân bay, bến tàu, giàn khoan, thủy điện…
Môi trường xã hội tức là các sinh hoạt trong cộng đồng như: chính trị, dân tộc, tôn giáo, văn hóa, giáo dục, y tế, thương mại, dịch vụ, giao thông, vận tải, đặc biệt là công nghệ thông tin với các trang mạng xã hội v.v… Nếu đất nước được hòa bình ổn định, dân chúng được an cư lạc nghiệp, đạo đức lành mạnh là tốt; nếu xã hội bất an, đầy dẫy những tội phạm hình sự, hành xử thô bạo, ăn chơi sa đọa là xấu!
Môi trường tự nhiên, bao gồm: không khí, ánh sáng, thời tiết, đất đai, sông ngòi, động vật, thực vật, khoáng vật…
Môi trường nhân tạo là những công trình lớn nhỏ do con người làm ra, như: nhà cửa, đường phố, xe cộ, cơ khí, điện tử, xí nghiệp, sân bay, bến tàu, giàn khoan, thủy điện…
Môi trường xã hội tức là các sinh hoạt trong cộng đồng như: chính trị, dân tộc, tôn giáo, văn hóa, giáo dục, y tế, thương mại, dịch vụ, giao thông, vận tải, đặc biệt là công nghệ thông tin với các trang mạng xã hội v.v… Nếu đất nước được hòa bình ổn định, dân chúng được an cư lạc nghiệp, đạo đức lành mạnh là tốt; nếu xã hội bất an, đầy dẫy những tội phạm hình sự, hành xử thô bạo, ăn chơi sa đọa là xấu!
Tất cả các vấn đề nêu trên, đều gọi là môi trường, theo thuật ngữ nhà Phật gọi là “duyên”. Duyên thì có thuận có nghịch, có tốt có xấu, và nó ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống, phẩm hạnh đạo đức của con người. Đối với Phật giáo chúng ta, môi trường giáo dục Phật học được xem là rất quan trọng.
- BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC PHẬT HỌC HIỆN NAY LÀ VẤN ĐỀ CẤP BÁCH THIẾT YẾU
Giáo dục Phật học được hiểu là các hoạt động giáo dục do giới Phật giáo tiến hành. Trong khi đó, giáo dục Phật học được đề cập ở đây là hoạt động giáo dục có viện, có trường, có lớp mang thứ bậc chương trình nội dung Phật học, nhằm vào đối tượng là Tăng Ni và Phật tử. Tuy nhiên, trong bối cảnh hoạt động giáo dục Phật giáo hiện nay còn nhiều giới hạn, giáo dục Phật học nhằm vào đối tượng tín đồ Phật giáo chưa được chú trọng. Giáo dục Phật học được đề cập ở đây được hiểu là giáo dục Tăng Ni sinh.
Môi trường bao gồm tất cả yếu tố tự nhiên từ hoàn cảnh địa lý, khí hậu, thời tiết cho đến môi trường nhân tạo, cơ sở vật chất và các yếu tố xã hội, như: chính trị, dân tộc, tôn giáo, văn hóa, thông tin truyền thông, v.v… và đặc điểm nơi tiến hành các hoạt động giáo dục Phật học.
Môi trường giáo dục Phật học hiện nay rất phong phú đa dạng, ở đây chỉ xin nhấn mạnh đến một số khía cạnh môi trường xã hội và những tác động của nó đối với hoạt động giáo dục Phật học, để từ đó xác định việc bảo vệ môi trường Phật học.
Bảo vệ môi trường Phật học được hiểu là những nỗ lực tạo ra môi trường giáo dục tối ưu, hạn chế những diễn biến tiêu cực gây ô nhiễm môi trường giáo dục Phật học, làm ảnh hưởng xấu đến hoạt động giáo dục Phật học.
Như thế, nội dung phân tích chính là việc tạo thuận duyên cho giáo dục Phật học, với mục tiêu làm sao cho hoạt động giáo dục
Môi trường bao gồm tất cả yếu tố tự nhiên từ hoàn cảnh địa lý, khí hậu, thời tiết cho đến môi trường nhân tạo, cơ sở vật chất và các yếu tố xã hội, như: chính trị, dân tộc, tôn giáo, văn hóa, thông tin truyền thông, v.v… và đặc điểm nơi tiến hành các hoạt động giáo dục Phật học.
Môi trường giáo dục Phật học hiện nay rất phong phú đa dạng, ở đây chỉ xin nhấn mạnh đến một số khía cạnh môi trường xã hội và những tác động của nó đối với hoạt động giáo dục Phật học, để từ đó xác định việc bảo vệ môi trường Phật học.
Bảo vệ môi trường Phật học được hiểu là những nỗ lực tạo ra môi trường giáo dục tối ưu, hạn chế những diễn biến tiêu cực gây ô nhiễm môi trường giáo dục Phật học, làm ảnh hưởng xấu đến hoạt động giáo dục Phật học.
Như thế, nội dung phân tích chính là việc tạo thuận duyên cho giáo dục Phật học, với mục tiêu làm sao cho hoạt động giáo dục
Phật học, kế thừa được truyền thống từ thời đức Phật và liệt vị tổ sư tiền bối, đồng thời phải khế cơ, khế lý, khế thời để đáp ứng những yêu cầu hoằng pháp thời hiện đại. Đây là vấn đề cấp bách thiết yếu đối với hoạt động giáo dục Phật học.
- BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC PHẬT HỌC VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP HỮU HIỆU
- Chướng duyên lôi cuốn
Các yếu tố xã hội tác động xấu đến môi trường giáo dục Phật học ngày càng gia tăng. Những chướng duyên lôi cuốn hấp dẫn, như sự cám dỗ của: danh vọng quyền thế, vật chất lợi dưỡng, đồng tính luyến ái; những tác động xấu của thời đại, như: chơi game, xem phim ảnh đồi trụy, lạm dụng facebook và các trang mạng xã hội, sử dụng các loại chất gây nghiện, như: rượu bia, thuốc lá, ma túy, v.v... Đó là điều chúng ta rất dễ nhận dạng chúng. Nhưng tìm được phương thức khắc phục hiệu quả thì không dễ chút nào!
-
- Cách ly Tăng Ni sinh với xã hội
Một xu hướng giải quyết là cách ly Tăng Ni sinh với xã hội bằng phương thức nội trú, buộc Tăng Ni sinh phải nội trú trong quá trình tiếp nhận giáo dục Phật học. Đây là một biện pháp tích cực và hiệu quả, đã được chư Tôn đức nhắm đến từ Phong trào chấn hưng Phật giáo do Tổ Khánh Hòa khởi xướng vào năm 1920. Các trường Phật học lúc bấy giờ lần lượt ra đời, như: Lưỡng Xuyên ở Trà Vinh, Sùng Đức, Mai Sơn, Nam Việt – chùa Ấn Quang ở Sài Gòn, Báo Quốc, Tây Thiên ở Huế, Thập Tháp ở Bình Định, Vĩnh Nghiêm ở Bắc Gi- ang, Bà Đá ở Hà Nội, v.v… về sau quý Ngài đã trở thành những bậc Tăng tài lãnh đạo trung ương giáo hội. Ngày nay Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã ra sức xây dựng nhiều trường lớp nội trú nhằm vào mục tiêu Tăng Ni sinh đi học Phật học là phải nội trú. Đây là môi trường thuận lợi, lành mạnh tốt nhất, để Tăng Ni sinh có nhiều thuận duyên vừa học, vừa tu tập giới định tuệ và trau dồi tác phong đạo đức.
-
- Điện thoại thông minh kết nối môi trường ô nhiễm?
Hiện nay, Học viện Phật giáo Việt Nam và nhiều trường Phật học có thể thực hiện được chương trình nội trú cho Tăng Ni sinh.
Tuy nhiên, cũng cần phải thấy rằng sự phát triển của truyền thông hiện đại, đặc biệt là điện thoại thông minh và mạng xã hội đã làm phá vỡ sự cư trú cách ly của Tăng Ni sinh với xã hội. Diễn đạt cách khác, bằng điện thoại di động thế hệ mới, Tăng Ni sinh nội trú vẫn có thể duy trì sự kết nối với các yếu tố gây ô nhiễm môi trường giáo dục Phật học. Nghiêm cấm Tăng Ni sinh sử dụng các phương tiện thông tin truyền thông hiện đại là việc đi ngược lại với xu thế phát triển tự nhiên của xã hội; không khế cơ, khế lý, khế thời và rất khó có thể thực hiện mục tiêu mong muốn. Ngay cả trong các trường trại giáo dưỡng phạm nhân; doanh trại quân đội nhân dân cũng không thể loại trừ 100% việc áp dụng nội quy đối với điện thoại thông minh có khả năng truy cập mạng xã hội.
-
- Rèn luyện tinh thần kỷ luật tự giác
Đã là môi trường giáo dục thì không thể cách ly với truyền thông hiện đại; bức tường nội trú của Tăng Ni sinh cách ly với thế tục không thể không bị xâm phạm! Do đó, đến lúc chúng ta cần phải tìm ra những phương thức mới: Đưa Tăng Ni sinh tiếp xúc với xã hội, dưới sự quản lý của chư Tôn đức điều hành hoạt động giáo dục Phật học, đồng thời với việc duy trì, nâng cao nề nếp sinh hoạt tu tập truyền thống, rèn luyện tinh thần kỷ luật tự giác, tự nguyện chấp hành giới luật và nội quy của trường, viện. Điều này có nghĩa là sẽ không chỉ dùng biện pháp thụ động, không chỉ tạo sự ngăn cách để bảo vệ môi trường giáo dục Phật học, mà tìm những biện pháp chủ động, tích cực, có quản lý, có chỉ đạo sát sao, kết hợp với tinh thần kỷ luật tự giác của mỗi Tăng Ni sinh, để bảo vệ vững chắc môi trường giáo dục Phật học.
Trong các dịp nghỉ hè, nghỉ lễ, Tăng Ni sinh nội trú sẽ được tiếp xúc với xã hội, thông qua những hoạt động, như: thực tập thuyết giảng Phật pháp, thực tập quản lý tự viện, hoạt động từ thiện xã hội, giao lưu với các trường viện thế tục, hành hương, cắm trại dã ngoại, v.v… Tất cả những hoạt động tiếp xúc quần chúng của Tăng Ni sinh như thế đều được Ban Giám hiệu nghiên cứu, thiết kế, tổ chức, quản lý, điều hành, tổng kết đánh giá. Sau mỗi chuyến đi, Tăng Ni sinh nên trình bày những ghi nhận và cảm tưởng của mình lên Ban Tổ chức chương trình.
Trong các dịp nghỉ hè, nghỉ lễ, Tăng Ni sinh nội trú sẽ được tiếp xúc với xã hội, thông qua những hoạt động, như: thực tập thuyết giảng Phật pháp, thực tập quản lý tự viện, hoạt động từ thiện xã hội, giao lưu với các trường viện thế tục, hành hương, cắm trại dã ngoại, v.v… Tất cả những hoạt động tiếp xúc quần chúng của Tăng Ni sinh như thế đều được Ban Giám hiệu nghiên cứu, thiết kế, tổ chức, quản lý, điều hành, tổng kết đánh giá. Sau mỗi chuyến đi, Tăng Ni sinh nên trình bày những ghi nhận và cảm tưởng của mình lên Ban Tổ chức chương trình.
3.5 .Chủ động sử dụng mạng xã hội
Nói theo từ ngữ công nghệ thông tin, thì dùng những biện pháp offline để hạn chế online, hạn chế mọi ô nhiễm chướng ngại lộ trình giải thoát giác ngộ. Trong khi hoạt động offline là hoạt động có kiểm soát và nhằm mục tiêu phục vụ hoạt động giáo dục Phật học. Thế nên, có một số vị Tôn đức trong thời gian gần đây hạn chế Tăng Ni sử dụng mạng xã hội, cụ thể là: game, facebook, viber, zalo,... Một số vị Tôn đức khác nhắc nhở Tăng Ni thận trọng với mạng xã hội, vì đã xảy ra nhiều trường hợp không hay.
Tuy nhiên, việc đào tạo Tăng Ni sinh theo chủ trương giáo dục Phật học hiện nay, cần chủ động sử dụng mạng xã hội phục vụ công tác nghiên cứu học tập, hoằng dương chánh pháp. Đối với Tăng Ni sinh, là những người trí thức trẻ đang tiếp nhận giáo dục trình độ cao, hạn chế họ sử dụng mạng xã hội trong bối cảnh công nghệ thông tin truyền thông phát triển như hiện nay, là điều không thể. Thực chất, đó là những giải pháp bị động, mang tính đối phó tình thế, không phải là giải pháp căn cơ. Đặt vấn đề như thế là hướng đến những giải pháp chủ động hơn, đó là đào tạo giáo dục Tăng Ni sinh có khả năng tích cực sử dụng mạng xã hội, để nghiên cứu học tập, làm Phật sự, truyền bá chánh pháp. Để có thể thực hiện mục tiêu này, Hội đồng Điều hành Học viện, Ban Giám hiệu trường Phật học các cấp, cần phải thiết kế bổ sung môn học: Thông tin truyền thông, tổ chức nâng cao chất lượng giảng dạy công nghệ thông tin, đặc biệt là kỹ năng triển khai nội dung Phật pháp trên các phương tiện truyền thông hiện đại là điều cần được xúc tiến.
Cần có giải pháp hữu hiệu để Tăng Ni sinh làm chủ mạng xã hội, chứ không để họ trở thành đối tượng bị mạng xã hội tác động. Đó mới chính là thực sự bảo vệ môi trường giáo dục Phật học. Ngày nào, Tăng Ni sinh chưa chủ động tham gia mạng xã hội để truyền bá Phật pháp, thì chừng đó môi trường giáo dục Phật học còn chịu áp lực lớn.
Nói theo từ ngữ công nghệ thông tin, thì dùng những biện pháp offline để hạn chế online, hạn chế mọi ô nhiễm chướng ngại lộ trình giải thoát giác ngộ. Trong khi hoạt động offline là hoạt động có kiểm soát và nhằm mục tiêu phục vụ hoạt động giáo dục Phật học. Thế nên, có một số vị Tôn đức trong thời gian gần đây hạn chế Tăng Ni sử dụng mạng xã hội, cụ thể là: game, facebook, viber, zalo,... Một số vị Tôn đức khác nhắc nhở Tăng Ni thận trọng với mạng xã hội, vì đã xảy ra nhiều trường hợp không hay.
Tuy nhiên, việc đào tạo Tăng Ni sinh theo chủ trương giáo dục Phật học hiện nay, cần chủ động sử dụng mạng xã hội phục vụ công tác nghiên cứu học tập, hoằng dương chánh pháp. Đối với Tăng Ni sinh, là những người trí thức trẻ đang tiếp nhận giáo dục trình độ cao, hạn chế họ sử dụng mạng xã hội trong bối cảnh công nghệ thông tin truyền thông phát triển như hiện nay, là điều không thể. Thực chất, đó là những giải pháp bị động, mang tính đối phó tình thế, không phải là giải pháp căn cơ. Đặt vấn đề như thế là hướng đến những giải pháp chủ động hơn, đó là đào tạo giáo dục Tăng Ni sinh có khả năng tích cực sử dụng mạng xã hội, để nghiên cứu học tập, làm Phật sự, truyền bá chánh pháp. Để có thể thực hiện mục tiêu này, Hội đồng Điều hành Học viện, Ban Giám hiệu trường Phật học các cấp, cần phải thiết kế bổ sung môn học: Thông tin truyền thông, tổ chức nâng cao chất lượng giảng dạy công nghệ thông tin, đặc biệt là kỹ năng triển khai nội dung Phật pháp trên các phương tiện truyền thông hiện đại là điều cần được xúc tiến.
Cần có giải pháp hữu hiệu để Tăng Ni sinh làm chủ mạng xã hội, chứ không để họ trở thành đối tượng bị mạng xã hội tác động. Đó mới chính là thực sự bảo vệ môi trường giáo dục Phật học. Ngày nào, Tăng Ni sinh chưa chủ động tham gia mạng xã hội để truyền bá Phật pháp, thì chừng đó môi trường giáo dục Phật học còn chịu áp lực lớn.
3.6. Tác hại khôn lường khi lạm dụng các mạng xã hội
Thời đức Phật, Ngài chọn nơi thanh vắng nhưng không xa thành thị làm nơi cư trú cho Tăng Ni tu học là có ý tạo bối cảnh tuy có cách ly, nhưng không cô lập với quần chúng, chư Tổ Phật giáo Bắc tông có ý xây chùa nơi thâm sơn cùng cốc, để tìm cách ngăn chặn sự ô nhiễm lây lan từ xã hội. Ngày xưa, việc cách ly bằng địa hình, địa vật có tác dụng nhất định đối với việc tu học. Tuy nhiên, ngày nay dù có ở trên núi cao hay rừng sâu vẫn có sóng: 3G, 4G, 5G, điện thoại di động thông minh, máy tính bảng và máy vi tính vẫn có thể truy cập mạng.
Trong những thập niên 1980 đến khoảng năm 2000, truyền hình video cassette đã là một nguồn ô nhiễm đối với môi trường giáo dục Phật học, sau đó nguồn ô nhiễm này đã thay đổi, tăng cấp. Truyền hình dường như bắt đầu lỗi thời, còn video cassette chuyển qua VCD rồi sang DVD, và hiện nay đã bằng đường mạng, không phải trên máy vi tính mà trên điện thoại di động. Như thế, nguồn ô nhiễm môi trường Phật học đã có những diễn biến ngày càng phức tạp, tác động xấu ngày càng lớn, khả năng kết nối giữa Tăng Ni sinh với môi trường ô nhiễm ngày càng cao!
Phật giáo chúng ta cần nhận thức diễn biến này và tìm cách ứng phó kịp thời, bảo vệ môi trường giáo dục Phật học. Bộ phận văn phòng các viện, các trường Phật học, nên có sự phân công nghiên cứu thường xuyên về những tác động gây ô nhiễm môi trường Phật học, giúp việc cho chư Tôn đức lãnh đạo học viện, lãnh đạo trường lớp có cái nhìn toàn diện và chính xác. Từ đó, có những cách thức hóa giải kịp thời, tuyệt đối không thể xem thường, không thể áp dụng giải pháp mang tính đối phó tình thế, thiếu sự tích cực làm chủ tình hình. Ô nhiễm môi trường giáo dục Phật học, đặc biệt là từ thông tin truyền thông, có thể làm đảo lộn sinh hoạt tu học của Tăng Ni trẻ.
Ví dụ trước đây, các Tăng sinh hoặc các Ni sinh gặp nhau thường đàm đạo, chuyện trò thân mật, ân cần thăm hỏi việc tu học, nhưng khoảng 10 năm gần đây, Tăng Ni sinh khi gặp nhau sau vài câu chào hỏi xả giao, mỗi người lấy ra chiếc điện thoại di động “bấm và quẹt”, tuy ngồi chung một bàn, nhưng mỗi người có một thế giới riêng, hoạt động riêng, ít ai nói gì với nhau cả!
Thời đức Phật, Ngài chọn nơi thanh vắng nhưng không xa thành thị làm nơi cư trú cho Tăng Ni tu học là có ý tạo bối cảnh tuy có cách ly, nhưng không cô lập với quần chúng, chư Tổ Phật giáo Bắc tông có ý xây chùa nơi thâm sơn cùng cốc, để tìm cách ngăn chặn sự ô nhiễm lây lan từ xã hội. Ngày xưa, việc cách ly bằng địa hình, địa vật có tác dụng nhất định đối với việc tu học. Tuy nhiên, ngày nay dù có ở trên núi cao hay rừng sâu vẫn có sóng: 3G, 4G, 5G, điện thoại di động thông minh, máy tính bảng và máy vi tính vẫn có thể truy cập mạng.
Trong những thập niên 1980 đến khoảng năm 2000, truyền hình video cassette đã là một nguồn ô nhiễm đối với môi trường giáo dục Phật học, sau đó nguồn ô nhiễm này đã thay đổi, tăng cấp. Truyền hình dường như bắt đầu lỗi thời, còn video cassette chuyển qua VCD rồi sang DVD, và hiện nay đã bằng đường mạng, không phải trên máy vi tính mà trên điện thoại di động. Như thế, nguồn ô nhiễm môi trường Phật học đã có những diễn biến ngày càng phức tạp, tác động xấu ngày càng lớn, khả năng kết nối giữa Tăng Ni sinh với môi trường ô nhiễm ngày càng cao!
Phật giáo chúng ta cần nhận thức diễn biến này và tìm cách ứng phó kịp thời, bảo vệ môi trường giáo dục Phật học. Bộ phận văn phòng các viện, các trường Phật học, nên có sự phân công nghiên cứu thường xuyên về những tác động gây ô nhiễm môi trường Phật học, giúp việc cho chư Tôn đức lãnh đạo học viện, lãnh đạo trường lớp có cái nhìn toàn diện và chính xác. Từ đó, có những cách thức hóa giải kịp thời, tuyệt đối không thể xem thường, không thể áp dụng giải pháp mang tính đối phó tình thế, thiếu sự tích cực làm chủ tình hình. Ô nhiễm môi trường giáo dục Phật học, đặc biệt là từ thông tin truyền thông, có thể làm đảo lộn sinh hoạt tu học của Tăng Ni trẻ.
Ví dụ trước đây, các Tăng sinh hoặc các Ni sinh gặp nhau thường đàm đạo, chuyện trò thân mật, ân cần thăm hỏi việc tu học, nhưng khoảng 10 năm gần đây, Tăng Ni sinh khi gặp nhau sau vài câu chào hỏi xả giao, mỗi người lấy ra chiếc điện thoại di động “bấm và quẹt”, tuy ngồi chung một bàn, nhưng mỗi người có một thế giới riêng, hoạt động riêng, ít ai nói gì với nhau cả!
Việc sử dụng điện thoại thông minh, máy tính bảng hoặc vi tính, thường xuyên kết nối mạng internet làm Tăng Ni sinh xa rời cuộc sống thật, quên mất mục tiêu hoài bão cá nhân, gây mất ngủ và có thể bị trầm cảm, thị lực và sức khỏe giảm sút nhanh chóng. Cụ thể là tại các học viện, các trường Phật học ngày nay, có khá nhiều Tăng Ni sinh bị cận thị, loạn thị, cơ thể yếu đuối, tinh thần bạc nhược, phải thường xuyên khám bệnh và uống thuốc điều trị.
- KẾT LUẬN
Bảo vệ môi trường giáo dục Phật học sẽ là một vấn đề hết sức khó khăn, vì điều đó có nghĩa là phải vừa thích nghi với thời đại, vừa phải giữ gìn nề nếp sinh hoạt tu tập truyền thống, để nâng cao phẩm chất đạo đức của Tăng Ni sinh và thẳng tiến trên lộ trình giải thoát giác ngộ.
Trong kinh Pháp cú, phẩm Song yếu đức Phật có dạy rằng:
Trong kinh Pháp cú, phẩm Song yếu đức Phật có dạy rằng:
- Tâm dẫn đầu mọi pháp, Tâm chủ, tâm tạo tác; Nếu nói hay hành động, Với tâm tư ô nhiễm,
Khổ não bước theo ta,
Như xe theo vật kéo. (Pháp cú 1) (1)
Như xe theo vật kéo. (Pháp cú 1) (1)
- Tâm dẫn đầu mọi pháp, Tâm chủ, tâm tạo tác. Nếu nói hay hành động, Với tâm tư thanh tịnh, Hạnh phúc sẽ theo ta, Như bóng không rời hình. (Pháp cú 1)2
Qua lời dạy của đức Phật, chúng ta thấy rõ yếu tố tâm là then chốt, cho nên giáo dục đạo đức con người phải bắt đầu từ nhận thức hiểu biết, hiểu biết đúng thì nói năng hay hành động đều đúng, ngược lại là sai. Trong đó nhận thức về: nhân quả tội phước, nghiệp báo thiện ác là căn bản, để mọi người suy xét kỹ càng trước khi hành động. Trong sách Bài học ngàn vàng của HT. Thích Thiện Hoa có câu danh ngôn rằng:
“Phàm làm việc gì, trước phải xét kỹ đến hậu quả của nó”, hoặc là: “Hoa thơm nhờ nhụy, người có giá trị là nhờ đạo đức”.
“Phàm làm việc gì, trước phải xét kỹ đến hậu quả của nó”, hoặc là: “Hoa thơm nhờ nhụy, người có giá trị là nhờ đạo đức”.
***
File đính kèm
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
Loại văn bản